Tarihçemiz

Tarihçemiz

Birinci Dünya Savaşı, milyonlarca insanın ölmesine, yaralanmasına, sakat kalmasına, kaybolmasına ve perişan olmasına sebep olmuştur.

Savaşın en çok etkilediği devletlerden biri de şüphesiz, Osmanlı Devleti’dir. Osmanlı askeri bu savaşta şehit olmuş, yaralanmış, sakat kalmış veya gazi olmuştur.
Malül gazileri, kaybettikleri kollarından, bacaklarından ve diğer uzuvlarından ziyade, bazı devlet görevlilerinin, ve millet fertlerinin ilgisizliği daha çok üzmüştür.
Harpten sonra yiyecek ekmeğe muhtaç kalanlar, hatta dilenenlerin dahi olduğu bilinmektedir. Malûl askerlerle birlikte aileleri de bu akıbetten nasibini almıştır.
Nitekim, Balkan Savaşları sonunda kurulan, Müdafaa-i Milliye Cemiyeti’nin bir beyannamesinde de, bu hususa değinilmekte, harp yıllarında memleket için savaşanların karşılaştıkları zorluklar dile getirilmekte, ve bunlarla başa çıkmak için teşkilatlanmak lüzumundan bahsedilmektedir.

Birinci Dünya savaşı sonunda, savaş bölgelerinden İstanbul’a gelip ihtiyaçlarını karşılayamayan, ve memleketlerine gidemeyen yaralı harp malûllerinin, memleketlerine gönderilmelerinin sağlanması, eksik uzuvlarının yerine protezlerinin taktırılması, giydirilmeleri ve harçlıklarının sağlanması amacıyla,
Harbiye Nazırı Enver Paşa talimatı ile,
İstanbul Merkez Kumandanı Miralay Cevdet Bey ve onbir arkadaşı tarafından 1915 yılında “Ma‘lûlîn-i Guzâta Muâvenet yani Sakat Gazilere Yardım Cemiyeti” kurulmuştur.

Kurulan “Sakat Gazilere Yardım Heyeti” öncelikle, yaralı harp malûllerinin iaşe ve ikametini sağlamak amacıyla, parasal yardım toplama işine girmiş ve İstanbul’da tellal dolaştırılarak evlerde ihtiyaç fazlası malların ve ev yapımı işlerin malûllere yardım için getirilmesini sağlamış ve bu malların Çakmakcılar Yokuşundaki, Büyük Handa panayır kurulmak suretiyle satılacağı ilan etmiştir.
Bu şekilde malûllere başkalarının yardım amacıyla başlattıkları çalışmalara, daha sonraları, malûllerin kendileri de dahil olarak çalışmalar yürütülmüştür.

Ayrıca ticari faaliyetlerde de bulunmuştur. Bu maksatla;
- Türk sinemasının gelişmesine önayak olmak üzere Müdafaai Milliye Cemiyeti ile birlikte Alman firması ile ortaklık kurularak 1921 yılında Siyah-beyaz film üretme fabrikası kurulmuştur.
- Aksaray civarında Muavenet (yardım) pazarı kurarak gelir teminine gidilmiştir.
- Ayrıca Devletten Tepebaşı ve Üsküdar’daki tiyatro binalarının işletilmesi alınarak bu tiyatro binalarının kiraya verilmesi yolu ile gelir teminine gidilmiştir.

Malullere yardım şeklinin belirlenmesi açısından 1918 yılında Malulini Askeriyeye Muavenet Heyeti Nizamnamesi yani Malül Askerlere Yardım Heyeti Tüzüğü yürürlüğe girmiş ve yardımlar bu tüzüğe göre yapılmaya başlamıştır.
Malul Gazilere yapılan bu yardımlara karşılık Devlet tarafından Kanunlar çıkarılarak tütün ve tütün mamullerinin satışından belli bir oranda hisse ayrılmak suretiyle onlara yardım edilmeye başlanmıştır.

Gelir elde etme ve yardım yapma devam ederken 30 Mayıs 1929 tarihinde 1485 sayılı Kanunla daha önce Malul Gaziler Heyeti olarak değiştirilen heyet hesapları tavsiye edilip mal varlığı paraya çevrilerek har malullerine dağıtılmıştır
Başlangıçla heyet olarak kurulan derneğimiz, heyetin 1929 yılında tasfiyesinden sonra
1931 de Ordu Malulleri Cemiyeti
1940 da Ordu Malulleri Birliği
1945 de Malul Gaziler Birliği
1959 da Harp Malulü Gaziler Cemiyeti
1961 yılında da TÜRKİYE HARP MALULÜ GAZİLER, ŞEHİT DUL VE YETİMLERİ DERNEĞİ adıyla faaliyet göstermiştir.

Zaman içerisinde derneğimiz dışında birçok malul gazi ve şehit dul ve yetimleri dernekleri kurulmuş ve bir nevi Dernek enflasyonu ortaya çıkmıştır.
Aynı amaç uğruna faaliyet gösteren bu derneklerin 18 Haziran 1983 günü ve 18081 sayılı resmi gazetede yayınlanan 2847 sayılı Kanunla Türkiye Harp Malulü Gaziler Şehit, Dul ve Yetimleri Derneği adı altında birleşmeleri hüküm altına alınmıştır.
Böylelikle dernek 2847 sayılı Kanunla Kurulu bir denek olarak 1984 yılında bu tarihe çalışmalarını sürdürmektedir.